نووسین ئارەزوویەکی تایبەتە، خۆشبەختانە لە منداڵییەوە خولیای بووم و لە کاغەز و قەڵەم جیا نەبوومەتەوە.
لە دونیای دیجیتاڵدا، نووسینەوەی یادداشت و ڕووداوی ڕۆژ هێندە ئاسان نەبوون، بەڵام بلۆگەر و هاوشێوەکانی ئامراز و ڕێگەچارەی سان و خێرایان خستووەتە بەردەست کە ئیتر بەڵگەت نەمێنێ لە کەمتەرخەمی و نووسیندا.
منیش لێرە هەوڵمداوە کۆمەڵێک بابەت بنووسم، کە لە ڕۆژانی ژیانم هاتوونەتە ڕێم و بەردەوامم.
کورتەیەک لەسەر ژیانم
ناو: ئاراس نوری ئەحمەد
لەدایکبوون: سلێمانی، سەرچنار
خوێندن: لە سلێمانی خوێندنی ئامادەییم تەواوکردووە. بڕوانامەی بەکالۆریۆس لە زانکۆی موسڵ لە زانستی کۆمپیوتەردا بەدەستم هێناوە، دواتر پەرەم بەخوێندن داوە و لە ئەڵمانیا پلەی دیپلۆمی باڵا لەزانستی کۆمپیوتەر، ماستەر لە زانستی کۆمپیوتەر وەرگرتووە و لە ساڵی ١٩٩٩ەوە وەکو ئەندازیاری بەرنامەداڕێژ، ڕاوێژکاری ئایتی، بەڕێوەبەری پرۆژە و پەرەپێدەر کار دەکەم.
کاروچالاکی لە زانست و زماندا:
ساڵانێکە چالاکم لە بوارەکانی سەرچاوەکراوە، ویکی، فەرهەنگ و نواندنی پیتەکوردیەکان لە کۆمپیوتەر. پرۆژەی دۆتکورد بۆ بەدەست هێنانی دۆمەینێکی بۆ کوردم پێک هێناوە کە بەهۆیەوە کورد بووەتە خاوەنی ناوە دۆمەینی تایبەتی. چەند نووسراو و بەرنامەم لەسەر پاراستنی زانیاریی و هێرشی ئەلیکترۆنی وەکو دوو بابەتی گرنگ پێشکەش کردووە. لەگەڵ هاوڕێکانم لە زکورد و چاوگ و پۆدکاستی چاوگ بەردەوامن لە گەیاندنی زانین و ڕۆشنبیریی زانستی.
لە ١٩٩٥ ئەندام بووە لە زانستخوازن و هەوڵی دروستکردنی کۆمەڵەیەکی سەربەخۆی داوە بۆ شارەزایانی کۆمپیوتەر.
لە ١٩٩٨ دا کردنەوەی خولی کۆمپیوتەر و ئینتەرنێت بۆ کوردانی دانیشتووی ئەڵمانیا، شاری نوێرنبێرگ. خولەکانی فێربوونی کۆمپیوتەر بە کوردی لە ٢٠٠٣ دا درێژەیان هەبوو.
لە ١٩٩٨ دا گۆڤاری توێشووی زانستخوازانی چاپ کردووە، ٤ ژمارە لە کوردستان و لە ئەڵمانیا بەچاپی گەیاندووە. (خاوه‌نی ئیمتیاز – سه‌رنووسه‌ر – ئاماده‌كه‌ری گۆڤاره‌كه)
لە ١٩٩٩دا فەرهەنگی مامۆستای شەوکەت ئیسماعیل، کە ١٣٠٠لاپەڕەیە، نووسیوە و لاتینی و شێوەی مەوریدی عەرەبی بۆ داناوە، شیکارم بۆ پیتی لاتینی و دەرکەوتنی لەسەر فەرهەنگ چێکرد.
لە ٢٠٠٣ ەوە لەگەڵ هاوڕێیانی زانستپەروەر لە (زکورد) بەردەوامە و لە ٢٠٠٥ ەوە لە دەستە بەڕێوەبەرانە، نووسینی بابەتی بواری ئایتی، فەرهەنگی زکورد بەرهەمی چەندین کۆبوونەوەبوو، فەرهەنگی ئایتی لە ٢٠٠٩ و ٢٠١٠ بە چاپی گەیاندووە بە هاوکاری وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندن و چاپەمەنییە گشتییەکان. دروستكردنی پردی په‌یوه‌ندی نێوان زكورد و حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان بووە.
لە ٢٠٠٣ ەوە لەگەڵ هاوڕێیانی کوردئایتی گروپ، چالاکانە لە مەکۆ و بەشی هەواڵەکاندا بەشداربووە.
٢٠٠٤ و پاشان دوای گشتاندنی ٢٠١٣، تەختەکلیلی کوردی دروست کردووە، لەسەر بنچینەی کۆدی یەکگرتوو. (بڕوانە unicode.ekrg.org).
لە ٢٠٠٥ەوە هاوکاری کردووە لە ناسینی ئەلفوبێی کوردی و پشتیوانی یونیکۆد بۆ جیاکردنەوەی کوردی لە سیستەمە جیاجیاکاندا. سەرەنجام گورزەی یونیکوردی کوردئایگی گروپ لە لینوکسدا جێگیر بوو. پێشنیاری بۆ چارەی پیتەکوردییەکان کردوە و بە هەماهەنگی لەگەڵ ڕێکخراوی یونیکۆد.
لە ٢٠٠٧ دا دانەری تیمی لینوکس ئوبونتوو بووە و تیمێکی پێکهێناوە و سەرپەرشتی پێناسی زمانی کوردیی ناوەندی کردووە، لەگەڵ چەند خۆبەخشێکدا پێکەوە سیستەمی لینوکسیان کردووەتە کوردی. دواجار لە ٢٠٢١ دا زمانی سۆرانی تێهەڵکێش کرا.
لە ٢٠٠٧ دا ویکیمدیای کردە کوردی ناوەندی/ سۆرانی. لە ٢٨-١٢-٢٠٠٧ دا چالاککرا. بۆ یەکەمجار کوردی ناوەڕاست، سۆرانیش هاتە ناو ویکیپیدیا وەکوو بەشێکی لکێنراو بە زمانی کوردی کە کرمانجی دەینواند بە ڕێنووسی لاتینی.
وەکو ئەندامێک لەو دەمەوە پشتیوانی ویکیپیدیای کردوە، کۆڕی بۆ بەستووە (٢٠٠٩ شاری نوێرنبێرگ، ٢٠١٢ شاری سلێمانی / بنکەی ژین). کاری کردووە بۆ چالاککردنی زمانی کوردی لە ویکیپیدیا و هاوبەشی کردووە لە جیاکردنەوەی زمانەکاندا. لە گۆڤار و بڵاوکراوەکاندا لەسەری نووسیوە. بۆ سوود وەرگرتن لە هەژموونی ویکیمێدیا سەردانی وەزیری ڕۆشنبیری (خوالێخۆشبوو فەلەکەدین کاکەیی) کردووە.
لە ٢٠٠٨ەوە پرۆژەی دۆمەنی کورد (dotKURD) ڕاگەیاند بەهاوکاری وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندن. خاوەنی پێشنیار و کردنە پرۆژە و دانانی نەخشەی کارکردنی بووە هەتا دابینکردنی دارایی و پشتیوانی بۆی. کە دواتر فەرمانگەی ئایتی لەئەستۆی نا و جێبەجێی کرد و کوردستان بووە خاوەنی پاوانێک (KRD). (پرۆژەکە ٢٠١٠ پەرلەمان ڕەزامەندبوو لە بودجە پارەی بۆ دیاری کردووە).
لە ٢٠٠٨ەوە ئەندامە لە چاوگ. چالاکانە بەشداری لە کۆڕ و کۆبوونەوەکان و پۆدکاستی چاوگدا کردووە و بەردەوامە. چەندین بابەت لەسەر پەرەپێدان و بەرنامەداڕشتن، گرنگیی و پاراستنی زانیاریی، ئالوودەبوون بە کۆمپیوتەر پێشکەش کردووە.
لە ٣/٢٠٠٧ تاکو ٢٠٠٩ هاوكارییكردنی "گۆڤاری گه‌یاندن" – وه‌زاره‌تی گه‌یاندنی حكومه‌تی هه‌رێمی كوردستان (بە نووسینی بابەت و پێشنیار و دانانی فەرهەنگ).
لە ٢٠٠٩ ەوە هەوڵی یەکخستنی ئەلف و بێی زمانی کوردی داوە بۆ یەکدەنگی لەسەر نواندنی پیتە کوردییەکان و کۆدەکانی لە کۆمپیوتەردا. بەنامە لەگەڵ سەرۆک وەزیرانی حکومەتی هەرێم و چاوپێکەوتن باسی کردووە. دواجار لە ٢٠١٣ دا و بە پشتیوانی ئەکادیمیای کوردی کۆدەنگی لەسەر کۆدەکان و تەختەکلیلی کوردی بەئەنجام گەیشت. لەگەڵیدا بە کۆششی فەرمانگەی ئایتی گشتاندن لە سەرۆک وەزیرانەوە بووە بڕیار. ساڵی ٢٠٢٢ دووبارە لەسەر گرفت و چارە و ئاستەنگییەکانی زمانی کوردی لە تەکنۆلۆجیادا، هاوڕێیانی کۆ کردووەتەوە و ڕێگەچارەیان دیاری کردووە. (بڕوانە unicode.ekrg.org)
هەر لە ساڵی ٢٠٠٩ دا، كاركردن بۆ دروست كردنی كۆمه‌ڵه‌یه‌كی سه‌ربه‌خۆ له ژێده‌ركراوه‌دا (لە ژێر ناوی کۆسک kosc.org) کارا بوو. پرۆژەکە مەبەست لێی سوودوەرگرتن بوو لە جیهانی سەرچاوەکراوە و تێگەیشتن لە ڕێگە بازرگانییەکانی بە زمانی کوردی.
لەگەڵ چەند هاوڕێیەک، بۆ دروستکردنی وشەدانێک لە ٢٠١٢ هەوڵدراوە، دواجار لە ٢٠٢١ ئەوەی کۆکرایەوە، لە بەرنامۆچکەی فەرهەنگی دیاکۆدا کۆمکردووەتەوە و ڕێکمخستوون.
بابەت و نووسینی لە زۆربەی ڕۆژنامە و گۆڤارەکاندا هەبووە. بەردەوامە لە نووسین.
لە کتێبە چاپکراوەکانی :
- بەشداربووە لە فەرهەنگی زاراوەکانی کۆمپیوتەر - زانستپەروەرانی کورد (دووجار بەچاپی گەیاندووە لە ٢٠٠٩، ٢٠١٠ دا)
- پێناسە و ڕاڤەی زاراوەکانی کۆمپیوتەر ٢٠١٢ - چاپخانەی ڕۆشنبیری / هەولێر (بڕوانە)، وەشانی دووەمی لە ٢٠١٧ دا ئامادەبوو بەڵام تاکو ئەمڕۆ چاپ نەکراوەتەوە. کە ٤٠٠٠ زاراوە زۆرتری لەخۆگرتووە و ٨٠٠ لاپەڕەیە.
- بازاڕدۆزیی دیجیتاڵی Digital Marketing، لەگەڵ نووسەر ڕەسول ساڵح، ٢٠٢١ / چاپی پرۆژەی قەفتان. ڕێبەرێک بۆ فێرخوازان و ئەوانەی گەرەکیانە سوود لە ئینتەرنێت و ڕایەڵە وەربگرن بۆ بازاڕدۆزیی.
- گرنگیی داتاکان، ٢٠٢١ / سلێمانی - کۆمپانیای وان لە سلێمانی ئەرکی چاپکردنیان لەئەستۆ گرتووە.
- تەکنۆلۆجیای زانیاریی سەوز، ٢٠٢٤ / سلێمانی - چاپی پرۆژەی قەفتان (بڕوانە).
- لەژێر چاپدا: ژیریی دەستکرد و داهاتوو، ٢٠٢٥
