داتاکان چۆن دەبنە نەوت - ٦

لە سەردەمی کۆرۆنا دا، کە ماوەیەک جووڵەی بازرگانی و پیشەسازی، لەسەرتاسەری جیهاندا کز بوو و لەزۆر شوێن بگرە وەستا، نرخی نەوت و لێکەوتەکانی زۆر دابەزی[١]، بە ڕادەیەک ئەوانەی بۆ هەفتە و مانگەکانی داهاتوو پێشتر داوای بڕێکی زۆریانکردبوو، نەیاندەزانی ئەوەی کە ئەمبارکراوە چی لێ بکەن.

داتاکان چۆن دەبنە نەوت - ٥

لیترێک نەوتی خاو لە هەر شوێنێکی دونیا بێ، هەر لیترە نەوتەکەیە و هەمان کێش. لەوپەڕی دونیا لە بەڕازیل، لە مەکسیک، لە سۆدان، لە نەرویژ و لە نیوزلەندا و شوێنەکانی تر نەوتی خاو نرخێکی نزیکەیی هەیە. دوای ئەوە ئەو نەوتە کرداری لەسەر دەکرێت و دەبێت بە ماددەی تر کە لە بەشێوەی جیا جیا سوودی لێ دەبینرێ. بە کورتی، بازاڕی نەوت نرخێکی دیاریکراوی بە نەوت داوە[١]، کە هەموو جیهان مامەڵەی لەگەڵدا دەکات.

داتاکان چۆن دەبنە نەوت - ٤

* داتاکان چۆن دەگوازرێنەوە
ناوزەندکردنی داتاکان بە نەوت لە سەدەی ٢١هەمدا، هەوڵێکە بۆ دەرخستنی گرنگی داتا و زانیارییەکان. نەوت لێرەدا نەک تەنیا وەکو سەرچاوەیەکی وزە، بەڵکو نەوت وەکو مادەیەکی خاو کە نەتوانرێت بە ئاسانی لە زۆر بواردا دەستی لێ هەڵبگیرێت. لەم بەراوردەوە داتاکان تەواو ئەو گرنگی و ڕۆڵەی نەوت وەردەگرن.

داتاکان چۆن دەبنە نەوت - ٣

ماوەی دە ساڵێک دەبێت زاراوەی کاڵای زیرەک و (ئینتەرنێتی شتەکان Internet of things - IoT ) لە جیهانی کۆمپیوتەر و ڕایەڵەدا دروست بوون. جاران تۆ ئامێرێکی ساردکەرەوەت هەبوو، تەزووی کارەبات لەسەر دادەنا و کاری دەکرد و دڵت بە ئاوە فێنکەکەی شاد دەبوو.

داتاکان چۆن دەبنە نەوت - ٢

* ئەڵمانیا چەندین ملیۆن ئیۆرۆ لە کڕینی داتا و زانیاریی دزراودا خەرج دەکا

ئەڵمانیا سیستەمی سۆشیالیستی پیادە دەکات. بۆ بەڕێکردنی ئەوەش، باجی ماڵی لەسەر دەستکەوتی مانگانە وەردەگرێت بە ڕێژەی ١٤ تاکو ٤٢. باج گەورەترین داهاتە، بێ ئەوە حکومەتی ئەڵمانیا ناتوانێت مانگانە ملیۆنەها خێزان بژێنێت و پارەی کرێ خانوو و ژیانیان بۆ دابین بکا.

داتاکان چۆن دەبنە نەوت - ١

پێشەکیەک
* ئەم کۆمەڵە وتار و بەدواداچوونەم باس لە گرنگی داتاکان و داهاتووی داتاکانمان دەکات.

سەدەیەکە نەوت گەورەترین ڕۆڵ دەبینێ لە ئابووری وڵاتاندا[١]، لە دوای جەنگی جیهانی دووەمیشەوە کارایەک بووە بۆ سیاسیەکان نەخشەی ڕێککەوتنی درێژخایەن و گرەوی داهاتووی سەقامگیریی وڵاتیان پێ بردوەتەوە. داتا و زانیارییەکان لە سەردەمی ئەلیکترۆن و خوولی چوارەمی پیشەسازیدا بونەتە کلیکی پێشەنگی کۆمپانیا زەبەلاحەکان و بەدەست هێنانی متمانەی سیاسیە ئابووریناسەکانی وڵات.